Onbehaarde Apen

Groenland: een eiland van ijs, fjorden en walrussen, waar ooit nauwelijks mensen kwamen. Maar een kleine duizend jaar geleden veranderde dat. In het zuiden vestigden zich de Noormannen, op zoek naar bont en landbouwgrond. Kort daarna kwamen in het noorden de Inuit, met hun geavanceerde kajaks en […]

Vandaag worden de jaarlijkse Nobelprijzen officieel uitgereikt aan wetenschappers in de natuurkunde, medicijnen, scheikunde en economie. En dan zijn er natuurlijk nog de Nobelprijzen voor de literatuur en de vrede. Maar wie was Alfred Nobel die deze prijzen stichtte? Hoe kon hij zo rijk […]

In Europa zijn nooit eerder zoveel wilde vogels besmet geweest met vogelgriep als nu. Inmiddels vallen zelfs huisdieren ten prooi aan de ziekte. De angst groeit dat het virus op de mens overspringt. Hoe groot is deze kans? Hoe zal het virus zich dan ontwikkelen?  En als […]

Botsende sterren en zwarte gaten veroorzaken zwaartekrachtgolven in de ruimtetijd die zelfs op aarde waarneembaar zijn. In 2015 werd er zo’n golf voor het eerst waargenomen en sindsdien staat de sterrenkunde op zijn kop – ineens is er een nieuwe blik op het heelal. Hoe meet je […]

De zestienjarige Carlo Acutis, een diep gelovige jongen uit een niet-religieus gezin, overleed aan leukemie en werd onlangs heilig verklaard. De ‘cyberheilige’ op sneakers staat nu, nauwelijks twintig jaar na zijn dood, in hetzelfde rijtje als Sint Maarten, Sint Nicolaas en Sint Franciscus. Hoe […]

Een groep bedreigde kaalkopibissen in Zuid-Duitsland moet een nieuwe migratieroute aanleren naar Zuid-Spanje. Ze krijgen hulp van een wetenschapper die met een ultralicht vliegtuigje voor hen uit vliegt. Gemma Venhuizen bezocht het trainingskamp van de vogels en leerde het verhaal achter deze door […]

Het ene bloed is het andere niet. Wat er bij jou door je aderen stroomt, kan bij iemand anders juist een levensgevaarlijke reactie veroorzaken. De bloedbank heeft daarom een test ontwikkeld waarmee je in één keer kunt zien welke bloedgroepen je hebt. Hoe werkt zo’n test precies? Waarom is […]

Koralen vormen de meest biodiverse ecosystemen onder water: ze zijn kleurrijk, levendig en vol leven. Maar door klimaatverandering, vervuiling en overbevissing verdwijnen riffen razendsnel. Wetenschappers proberen al decennia dat tij te keren door koraal te onderzoeken en te kweken – in zee én […]

Als je driehonderd jaar geleden over straat liep in Nederland, kon je een gesprek misschien nog nét volgen. Ga je nóg verder terug, dan wordt het al snel onverstaanbaar voor moderne oren. Taal staat nooit stil: woorden verschuiven van betekenis, klanken verdwijnen en nieuwe vormen ontstaan. Hoe […]

Jane Goodall, de Britse wereldberoemde chimpanseeonderzoeker en natuuractivist, is op 91-jarige leeftijd overleden. Op 26-jarige leeftijd veranderde ze de primatologie met haar onderzoek naar het gedrag van chimpansees. Later werd ze een icoon voor hoop en natuurbescherming. Maar zijn er ook […]

Woensdag wonnen Susumu Kitagawa, Richard Robson en Omar M. Yaghi de Nobelprijs voor Scheikunde voor de ontwikkeling van „een nieuw soort moleculaire architectuur”: metaal-organische raamwerken. Redacteuren Steven Frölke en Sander Voormolen leggen de ontdekking uit en bespreken de toepassing […]

De Nobelprijs voor de Natuurkunde is dinsdag uitgereikt aan John Clarke (1942 ), Michel H. Devoret (1953) en John Martinis (1958) voor hun onderzoek naar de eigenschappen van quantummechanica op menselijke schaal. Redacteuren Dorine Schenk en Sander Voormolen leggen de ontdekking uit en de […]

De Japanse Shimon Sakaguchi en Amerikaanse Mary E. Brunkow en Fred Ramsdell deden fundamentele kennis op over de manier waarop het immuunsysteem eigen overactieve afweercellen tot bedaren kan brengen. Niki Korteweg en Sander Voormolen bespreken deze ontdekking en de invloed ervan op de klinische […]

Voor wie zich ’s nachts soms eenzaam voelt is het wellicht een troost om te weten dat je nooit écht alleen bent. Miljoenen microben kruipen tijdens je slaap in, op en langs je lichaam zonder dat je het door hebt én zonder dat er last van hebt. Maar soms schuifelt er ook minder gewild […]

De één roemt het schrijfgevoel, de ander de ervaring, de esthetiek; wie denkt dat de computer het schrijven met een vulpen heeft vervangen, heeft het mis. Vulpennen zijn populair en inktbedrijven experimenteren steeds meer met nieuwe kleuren. Hoe werkt een vulpen? Wat is het geheim van goede […]

CAR-T, een therapie die ziekmakende cellen opruimt, was al veel belovend in kankeronderzoek, maar laat nu ook goede resultaten zien bij het behandelen van auto-immuunziektes. Helaas is de behandeling extreem duur. Ziekenhuizen willen daarom de behandeling zelf maken. Hoe ver zijn ze daarmee? En is […]

Een fluisterende stem, zacht getik, gefriemel met een papiertje — voor miljoenen mensen is het pure ontspanning. ASMR, een zintuiglijke sensatie die via video of audio mensen tot rust brengt, is een wereldwijd internetfenomeen. Maar wat gebeurt er precies in je brein? Is het een serieus te nemen […]

Een wolk van een baby, de strijd tegen kanker, de economie die hapert als een oude motor. Metaforen kunnen ons helpen situaties of verschijnselen in één krachtig beeld te vatten, ook in de wetenschap. Maar metaforen zijn meer dan stijlfiguren: ze sturen en beïnvloeden ook ons denken, vaak […]

We zien het christendom als een strak georganiseerde kerk, met eeuwenoude tradities die vanaf de ontstaansperiode onveranderd zijn. Maar iedere tijd had zijn eigen christendom. Vooral de eerste duizend jaar van de religie waren lang niet zo ordelijk als we denken. Sterker nog: de religie maakte […]

In 1769 maakt de Polynesische meesternavigator Tupaia een zeekaart voor de Engelse ontdekkingsreiziger James Cook. Al kort daarna werd de kaart bespot door westerlingen als onbegrijpelijk en zwak. Maar in 2019 achterhaalden twee Duitse wetenschappers hoe de kaart moet worden gelezen.Heeft u vragen, […]