Onbehaarde Apen

Een fluisterende stem, zacht getik, gefriemel met een papiertje — voor miljoenen mensen is het pure ontspanning. ASMR, een zintuiglijke sensatie die via video of audio mensen tot rust brengt, is een wereldwijd internetfenomeen. Maar wat gebeurt er precies in je brein? Is het een serieus te nemen […]

Een wolk van een baby, de strijd tegen kanker, de economie die hapert als een oude motor. Metaforen kunnen ons helpen situaties of verschijnselen in één krachtig beeld te vatten, ook in de wetenschap. Maar metaforen zijn meer dan stijlfiguren: ze sturen en beïnvloeden ook ons denken, vaak […]

We zien het christendom als een strak georganiseerde kerk, met eeuwenoude tradities die vanaf de ontstaansperiode onveranderd zijn. Maar iedere tijd had zijn eigen christendom. Vooral de eerste duizend jaar van de religie waren lang niet zo ordelijk als we denken. Sterker nog: de religie maakte […]

In 1769 maakt de Polynesische meesternavigator Tupaia een zeekaart voor de Engelse ontdekkingsreiziger James Cook. Al kort daarna werd de kaart bespot door westerlingen als onbegrijpelijk en zwak. Maar in 2019 achterhaalden twee Duitse wetenschappers hoe de kaart moet worden gelezen.Heeft u vragen, […]

Donald Trump schept dagelijks zoveel onzekerheid met zijn importheffingen, dat economen overuren maken in het voorspellen van de toekomst. En er zijn meer vragen waar ze mee worstelen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als er een financiële crisis uitbreekt? Financieel journalist Menno Tamminga zocht […]

Uren wakker liggen in de nacht, vanwege een afspraak morgen. Op de fiets peinzen over wat er gebeurt als je je baan verliest, of over die gênante opmerking tijdens de lunch. We piekeren veel, over wat geweest is en vooral over wat nog moet komen. Redacteur Ellen de Bruin vroeg zich af: waarom […]

Speculeren over de toekomst doen we allemaal, maar deelnemers van online forecasting-toernooien pakken het serieuzer aan. En met succes. Laura Wismans dook in hun wereld en wilde weten: wat maakt hun voorspellingen zo betrouwbaar? Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? […]

Potscherven uit de middeleeuwen, houtskool uit de steentijd: diep in de bodem zit het verleden, wachtend om in de toekomst opgegraven te worden. Toch laten archeologen de grond liever met rust. Wetenschapsjournalist Theo Toebosch zocht uit: waarom wordt veel archeologisch erfgoed in de grond […]

Ze leiden tot straten die blank staan en kelders die onderlopen: flash floods. Die plotselinge overstromingen door hevige regenval zullen door klimaatverandering steeds vaker voorkomen. Wetenschapsjournalist Marit Verbeek zocht uit: hoe kan Nederland zich wapenen tegen deze razendsnelle […]

Van orakels tot koffiedik kijken – voor veel heersers uit het verleden waren tekens en voorspellingen geen bijgeloof, maar belangrijke hulpmiddelen bij grote beslissingen. Geschiedenisredacteur Bart Funnekotter keek mee in de glazen bol en zocht uit: welke voorspellingen hebben het verloop van […]

Minder regen en meer zon: het wordt steeds vaker en langer droog. In Nederland vallen vennen nu regelmatig droog. Wat betekent dit voor de dieren in en rond het water? En wat zegt de verdroging over de toekomst van het Nederlands landschap?Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze […]

Een programma dat wiskundige bewijzen kan leveren, een digitale assistent die meekijkt met ploeterende wiskundigen. Kunstmatige intelligentie betreedt met rasse schreden het terrein van de wiskunde. Wat kan AI eigenlijk toevoegen aan mathematisch onderzoek? En waar liggen de grenzen?Heeft u vragen, […]

We zien DNA meestal als onze vaste kern – iets wat we van onze ouders krijgen en doorgeven aan onze kinderen. Vroeger dacht ook de wetenschap zo. Maar dat  idee klopt al lang niet meer. Het gen is zelfs een van de meest misleidende begrippen in de wetenschap geworden. Dus: als we onze […]

Tien jaar na de terugkeer van de wolf woedt het maatschappelijk debat over zijn plek in Nederland heviger dan ooit. Sommigen zijn verrukt dat de wolf hier weer is, anderen zien het beest als een serieuze bedreiging van mens en dier. Hoe zijn die wolven hier eigenlijk terechtgekomen? Waarom hebben […]

In een tijd waar veel medische aandoeningen worden gedeeld, voelen de chronische darmziektes colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn als het laatste taboe. Poepen houden we het liefst privé. Maar erover praten is wél belangrijk. In deze speciale aflevering van Onbehaarde Apen gaat Gemma in […]

Bijna 90 procent van de wereldbevolking draagt herpes bij zich, soms zichtbaar als koortslip of gordelroos, soms sluimerend diep in het lichaam. Onderzoeken laten zien dat er een mogelijk verband is tussen herpes en alzheimer. En uit nieuw onderzoek blijkt een vaccin tegen […]

Alcohol is bijna net zo oud als het heelal zelf. De consumptie door zoogdieren begon een stuk recenter - zo’n zestig miljoen jaar geleden, in de vorm van gistend fruit. Hoe werd de stap gezet van zulke ‘natuurlijke’ alcohol naar bier, wijn en whisky? Wat doet drank met je sociale skills en […]

Ze leven op totaal verschillende plekken — van Zuid-Afrikaanse rotskusten tot het ijs van Antarctica — maar overal wankelt hun bestaan. De vis raakt op, het ijs smelt en hun leefgebied verdwijnt. Terwijl de ene pinguïnsoort juridische bescherming krijgt, glipt de andere stilletjes weg. Meer […]

Ze laten je eerst lachen – en dan nadenken. De Ig Nobelprijzen zijn de vrolijke tegenhangers van de échte Nobelprijzen, voor onderzoek dat op het eerste gezicht absurd lijkt, maar bij nader inzien vaak verrassend diepgaand is. Wat zegt deze humoristische kant van de wetenschap over hoe onderzoek […]

Sommige mensen zien de wereld door een roze bril, terwijl anderen altijd uitgaan van het ergste. Waarom is de één optimist en de ander een pessimist? Hoe ontstaat zo'n houding ten opzichte van het leven? Bestaat er zoiets als een optimistische of pessimistische tijdsgeest en wat zien we ervan […]